Apoyev Bayram Fəti oğlu

Pedoqoji Fakültənin dekanı, pedoqogika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

15 aprel 1957-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Goranboy rayonunun Cinli-Boluslu kəndində anadan olmuşdur. 1974-cü ildə V. İ. Lenin adına Azərbaycan Dövlət Pedoqoji  İnstitutuna (indiki ADPU) qəbul olunmuşdur. Tələbəlik illərində təhsil əlaçısı və fəal ictimaiyyətçi kimi fərqlənən B. F. Apoyev Fakültə Həmkarlar İttifaqi Komitəsinin sədr müavini və Tələbə Elmi Cəmiyyətinin fəal üzvü olmuşdur. 1976-ci ildə II kurs tələbəsi kimi Respublika Tələbələrinin III Elmi Konfransında “Ermənistan SSR Ararat rayonunun toponomikasi” mövzusunda məruzəsinə  görə II dərəcəli diplomla təltif olunmuşdur.

1978-ci ildə ali məktəbi əla qiymətlərlə başa vurmuş, təyinatla Yevlax rayonunun Nemətabad kənd orta məktəbinə  göndərilmişdir. Burada əvvəlcə biologiya və coğrafiya müəllimi, 1982-ci ildən isə məktəb direktorunun təlim-tərbiyə işləri üzrə direktor müavini vəzifəsində calışmışdır.

1985-ci ildə Azərbaycan Elmi Tədqiqat Pedaqoji Elmlər  İnstitutunun  “İbtidai təlim və məktəbəqədər tərbiyə” şöbəsində əyani aspiranturaya qəbul olunmuşdur. Həmin şöbədə prof. Y. Ş. Kərimovun rəhbərliyi altında “İbtidai siniflərdə diyarşünaslıqdan istifadənin təliminin keyfiyyətinə təsiri (Təbiətə aid materialların öyrədilməsi nümunəsində) mövzusunda dissertasiya işini vaxtından əvvəl tamamlayaraq, 1988-ci ilin may ayında müdafiəyə buraxılmışdır. 1989-cu ilin fevralında dissertasiya işini müvəffəqiyyətlə müdafiə edərək pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsini almışdır.

1988-ci ildə aspiranturanı müvəffəqiyyətlə bitirdiyinə görə həmin institutda elmi işçi saxlanılmış ,  1989-cu ildə baş elmi işçi vəzifəsinə irəli çəkilmişdir.

1991-ci ildə Gəncə Dövlət Universitetinin Pedaqogika (indiki Ümumi Pedaqogika) kafedrasında müsabiqə yolu ilə müəllim vəzifəsinə keçmiş, 1993-cü ildə həmin kafedrada baş müəllim, 1994-cü ildə isə dosent vəzifəsinə seçilmişdir. 1995-ci ildə Respublika AAK-ın qərarı ilə Ümumi pedaqogika kafedrasında “dosent” elmi adı almışdır.

Dos. B. F. Apoyev 1993-1994- cü illərdə GDU-nun Biologiya və məktəbəqədər fakültəsinin təsris işləri üzrə dekan müavini, 1994 -2002-ci illərdə  Pedaqogika və psixologiya fakültəsinin dekanı vəzifəsində çalışmış, 2007-ci ildən hal-hazıra kimi pedaqoji fakültəsinin dekanı vəzifəsində işləyir.

2017-ci ildə “Nizami Gəncəvinin pedaqoji ideyalar sistemi” mövzusunda  doktorluq dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə etmişdir.

Dos. B. F. Apoyev 90-dan yuxarı elmi əsərin, 22  adda kitab və kitabçanın, o cümlədən üç dərslik, iki monoqrafiya,  və çox saylı tədris-metodik vəsaitlərin, 100-dən çox elmi pedaqoji və publisistik qəzet yazısının müəllifidir. Onun əsərləri Kanada, İsveç,  Östern (İsveç), Moskva, Almatı, Nalçik, Bakı, Naxçıvan, və s. şəhərlərin nüfuzlu  jurnallarında və elmi məcmuələrində Azərbaycan,  ingilis, fransız və rus dillərində çap edilmişdir.

“Məktəb coğrafiyasında toponimlərin öyrənilməsi” adlanan ilk kitabçası hələ 1983-cü ildə orta məktəbdə coğrafiya müəllimi işləyərkən, onbirillik məktəbin  4-cü sinifləri üçün “Müşahidə gündəliyi” adlı tədris vəsaiti isə 1989-cu ildə (Bakı,“Maarif” nəşriyyatı) işıq üzü görmüşdür.

Dos. B. F. Apoyevin müəllifi olduğu (akad. B. Budaqovla müştərək) “Azərbaycan Respublikasının coğrafiyası” dərsliyi (Baki; Maarif, 1991, 8 çap vərəqi) müstəqilliyimizin ilk illərində Coğrafiya fənni üzrə yeganə ilk orijinal dərslik olmuşdur.

Dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin Pedaqoji ideyalarının öyrənilib sistemə salınmasına həsr etdiyi tədqiqat işini yekunlaşdıran dos. B. F. Apoyev həmin problemə aid son illərdə üç kitab çap etdirmişdir. ” Nizami Gəncəvinin Pedaqoji görüşləri” (Bakı: Adiloğlu, 2008, 244 s) adlı monoqrafiyasında dahi şairin  təlim və tərbiyə haqqındakı  fikirləri tədqiq ve təhlil edilmişdir. ”Nizami Gəncəvi irsindən pedaqoji prosesdə istifadə işinin sistemi”  (Bakı: Mütərcim, 2012, 216 s); “Nizami Gəncəvinin pedaqoji görüşləri”(Dərslik. Bakı: “Nərgiz”, 2018, 213 s.) adlı kitabları bu  sahədə ilk dərs vəsaiti və dərslikdir.

Həmin dərs vəsaitində dahi Nizaminin ədəbi-pedaqoji irsindən həm orta, həm də ali məktəblərdə pedaqoji prosesdə istifadə işinin sistemi müəyyənləşdirilmiş, bu işin  elmi-metodik və tərbiyəvi  əhəmiyyəti göstərilmişdir.

Respublikanın Gənc Vətənpərvərlər Birliyinin fəxri üzvü olan dos. B. F. Apoyev “gənc nəslin təlim-tərbiyəsindəki xidmətlərinə görə” Azərbaycan Təhsil  İşçiləri Azad Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsinin və Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin “Fəxri Fərman”ları  ilə təltif olunmuşdur. O, ”İnam və İlham” media mükafatları laureatıdır.

Bədii yaradıcılıqla da məşğul olan B. F. Apoyevin “Ağrı” (Bakı: Adiloğlu, 2005),  “Qarabağım” (Bakı: Nasir, 2006) və “Öz Gülüm-gül ömrüm” (Bakı: “Nərgiz” ,2015)  adlı üç şeir kitabı işıq üzü görmüşdür.

Ailəlidir, iki oğlu, iki qızı və yeddi nəvəsi var.

Gəncə Dövlət Universitetinin Ümumi  pedaqogika kafedrasının dosenti

Apoyev Bayram Fəti oğlunun dərc olunmuş elmi və tədris – metodiki işlərinin

S İ Y A H I S I

S №	İşin adı	İşin növü	Nəşiriyyat, jurnal   və.s.adı	İşin həcmi	Həmmüəllif
1.	Məktəb coğrafiyasında   toponimlərin öyrədilməsi	Metodik tövsiyə	TN mətbəəsi, Bakı, 1983	34 s	–
2.	SSRİ İqtisadi coğrafiya kur-sunda Sov.İKP-aqrar  siyasəti məsələlərinin öyrədilməsi	Metodik tövsiyə	TN mətbəəsi, Bakı, 1984	24 s	–
3.	İbtidai siniflərdə  doğma təbiətin öyrədilməsinin forma və yolları	Metodik tövsiyə	TN mətbəəsi, Bakı, 1987	24 s	–
4.	Müşahidə gündəliyi ( IV sinif üçün)	Tədris vəsaiti	“Maarif” Bakı, 1988”	74 s	–
5.	İbtidai siniflərdə diyarşünaslıq prinsiplərinin tətbiqi yolları	Metodik tövsiyə	TN mətbəəsi, Bakı, 1988	22 s	–
6.	Onbirillik məktəbin III sinfində təbiətşünaslıq təliminin təşkili	Metodik tövsiyə	TN mətbəəsi, Bakı, 1988	22 s	–
7.	Onbirillik məktəbin IV sinfində təbiətşünaslıq  təliminin təşkili	Metodik tövsiyə	TN mətbəəsi,Bakı, 1988	17 s	–
8.	Azərbaycan SSR coğrafiyasının yeni proqram üzrə öyrədilməsi	Metodik tövsiyə	TN mətbəəsi,Bakı, 1990	17 s	–
9.	Azərbaycan Respublikasının Coğrafiyası 8/9-cu siniflər üçün	Dərslik	“Maarif”, Bakı,1990	136 s	B.Budaqov
10	Şagirdlərdə milli mənlik şüuru-nun formalaşdırılması yolları	Metodik vəsait	AKTA-nın mət. Gəncə,1994	17 s	B.Məhhərəmov
11	Ekoloji təbiətdə xalq pedaqo-gikası nümunələrindən istifadə	Metodik vəsait	AKTA-nın mət. Gəncə,1996	18 s	–
12	Şagirdlərin ideya-mənəvi tərbiyəsində fənn kabinetləri və məktəb muzeylərinin rolu	Metodik vəsait	AKTA-nın mət. Gəncə,1996	26 s	–
13.	Pedaqoji terminlərin izahlı lüğəti	Tədris vəsaiti	AKTA-nın mət. Gəncə,1999	68 s	Q.Aslanov
14.	Nizami Gəncəvinin pedaqoji görüşləri.Monoqrafiya	Monoqrafiya	“Adiloğlu”, Bakı,2008	244 s	–
15	Nizami Gəncəvi irsindən pedaqoji psosesdən istifadə işinin sistemi	Tədris vəsaiti	Mütərcim, Bakı ,2012	216 s	–
16	Coğrafiya dərslərində toponimlərin öyrədilməsi təcrubəsindən	Məqalə	TİÇ tədrisi, Bakı, 1980, №3	5 s	–
17	Təbiətin qisasını gözləməyək	Məqalə	“Azərbaycan  təbiəti” jurnalı, Bakı,1982 №1	2 s	–
18	Coğrafiya dərslərində rayonu-muzun təbiəti və iqtisadiyyatı-nı necə öyrədirəm	Məqalə	TİÇ tədrisi, Bakı 1982, №5	5 s	–
19	Bu ovlağın ovu hanı?	Məqalə	“Azərbaycan təbiti” jurnalı, Bakı,1982 №5	2 s	–
20	Coğrafiya dərslərində ərzaq proqramının öyrədilməsinin imkan və yolları	Məqalə	TİÇ tədrisi, Bakı 1982, №6	4 s	–
21	Coğrafiya dərslərində rus dilinə maraq hissini necə aşılayıram?	Məqalə	TİÇ tədrisi, Bakı 1983, №5	4 s	–
22	“Kənd təsərrüfatının coğra-fiyası” mövzusunun tədrisində   partiyamızın aqrar siyasəti	Məqalə	TİÇ tədrisi, Bakı 1984, №2	4 s	–
23	İqtisadi biliklərin formalaş-dırılması təcrübəsindən	Məqalə	TİÇ tədrisi, Bakı 1984, №6	5 s	–
24	Qara çayın dərəsində nələr    gördüm?	Məqalə	“Azərbaycan təbiti” jurnalı, Bakı,1984 №6	2 s	–
25	Fiziki coğrafiyanın başlanğıc kursunun təbiətşünaslıqla əlaqəli tədsiri	Məqalə	TİÇ tədrisi, Bakı 1986, №1	4 s	–
26	Doğma təbiəti öyrənmək sahəsində sinifdənxaric işlər	Məqalə	İbtidai məktəb   və m/q tərbiyə. Bakı 1987, №1	4 s	–
27	Diyarşünaslıq prinsipi və təlim- tərbiyə prosesində onun rolu	Məqalə	İbtidai məktəb   və m/q tərbiyə. Bakı 1987, №2	4 s	–
28	Təbiətşünaslığın tədrisində diyarşünaslıq materiallarından istifadənin ekoloji tərbiyədə rolu	Məqalə	TİÇ tədrisi, Bakı 1987, №2	3 s	–
29	Oxu dəsrlərində diyarşünaslıq prinsipinin tətbiqi	Məqalə	İbtidai məktəb   və m/q tərbiyə. Bakı 1988, №2	4 s	–
30	Respublikamızın təbiəti üzrə diyarşünaslıq materiallarının mənbələri	Məqalə	TİÇ tədrisi, Bakı 1988, №1	4 s	–
31	Kənd təsərrüfatı əməyi  prosesində ekoloji tərbiyə	Məqalə	Əmək və politexnik təlim. Bakı, 1988, №2	3 s	–
32	Onbirillik məktəbin IV sinfində təbiətşünaslıq təliminin təşkili məsələləri	Məqalə	İbtidai məktəb   və m/q tərbiyə. Bakı 1989, №2	4 s	–
33	VI sinifdə “Öz məhəllinin təbiəti və əhalisi” bölməsinin tədrisinə dair	Məqalə	TİÇ tədrisi, Bakı 1989, №5	3 s	–
34	Təbiətşünaslıq dərslərinin intensivləşdirilməsi	Məqalə	İbtidai məktəb   və m/q tərbiyə. Bakı 1990, №3	4 s	–
35	Azərbaycan SSR coğrafiyası-nın yeni proqram üzrə tədrisi	Məqalə	TİÇ tədrisi, Bakı 1990, №4	5 s	–
36	Azərbaycan SSR coğrafiya dərsliyinin tərtibi prinsipləri	Tezis	Azərb.coğrafiya Cəmiyyətinin VI qurul-tayının materialları.  Bakı, “Elm”, 1990	2 s	B.Budaqov
37	Azərbaycan SSR məktəblə-rində təbiətşünaslıq kurslarının tədrisi məsələləri	Məqalə	Azərb.coğrafiya Cəmiyyətinin VI qurul-tayının materialları. Bakı, “Elm”, 1990	3 s	–
38	“Ətraf aləm” kursunun nəzəri əsasları	Məqalə	İbtidai məktəb   və m/q tərbiyə. Bakı 1991, №2	4 s	–
39	Milli mənlik şüurunu necə formalaşdırmalı?	Məqalə	Azərbaycan  məktəbi. Bakı, 1992, №1,2	4 s	–
40	Dərsdənkənar tədbirlər  sistemində kütləvi iş  formalarının yeri və rolu	Tezis	GDPİ-nin 1991,elmi   konfransının mate-rialları. Gəncə, 1992	2 s	–
41	Çətin tərbiyə onulan uşaqlarla iş	Tezis	Ali pedaqoji məktəb-lərdə humanitar və ictimai elmlərin tətbiqi və tədrisinə dair II resp. konfransı. Bakı 1997	2 s	–
42	Milli mənlik şüurunun forma-laşdırılmasında sinifdənxaric və   məktəbdənkənar tərbiyə işlərinin yeri	Məqalə	GDPİ-nin “Elmi əsərlər məcmuəsi”, Bakı, 1998	2 s	–
43	Goranboy rayonunun coğrafi adları	Məqalə	GDPİ-nin “Elmi əsərlər məcmuəsi” I hissə, Bakı, 2001	2 s	–
44	N.Gəncəvinin əsərlərində əqli tərbiyə məsələləri	Məqalə	GDPİ-nin“Elmi əsərlər məcmuəsi”, II hissə, Bakı, 2001	2 s	–
45	N.Gəncəvinin əsərlərində ekoloji tərbiyə məsələləri	Məqalə	GDPİ-nin “Elmi əsərlər məcmuəsi”,Bakı 2004	2 s	–
46	N.Gəncəvinin əsərlərində estetik tərbiyə məsələləri	Məqalə	Təhsil, mədəniyyət, incəsənət. Bakı, 2003 №1	3 s	–
47	N.Gəncəvinin əsərlərində hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsi məsələləri	Məqalə	GDPİ-nin “Elmi əsərlər məcmuəsi”,VIII hissə, Bakı,  2004	2 s	–
48	N.Gəncəvinin təbiəti mühafizə konsepsiyası	Məqalə	Təhsil, mədəniyyət, incəsənət. Bakı, 2004,  №4	4 s	–
49	X.R.Ulutürk poeziyasında vətənpərvərlik tərbiyəsi	Məqalə	Humanitar elmlərin öyrənilməsi aktual  problemləri, Bakı, 2007	4 s	–
50	N.Gəncəvinin əsərlərində ağıl tərbiyəsi məsələləri	Məqalə	Pedaqgika və psixo-logiyanın aktual prob-lemləri. Beynəlxalq konfrans  material. Gəncə,2010	6 s	–
51	X.R.Ulutürk poeziyasında   ekoloji tərbiyə məsələləri	Məqalə	GDU elmi xəbərlər. Gəncə 2011. №1	5 s	–
52	N.Gəncəvinin əxlaq və əxlaq tərbiyəsi haqqında fikirləri	Məqalə	“Təhsil sistemində gənc nəslin təlim- tərbi-yəsi üzrə işin təşkili və onun yaxşılaşdırılması istiqamətləri” mövzu-sunda respublika elmi konfarsının material-ları, Mütərcim. Bakı, 2012	2 s
53	Nizami Gəncəvinin əsərlərində ağıl tərbiyəsi məsələləri	Məqalə	Hümanitar Elmlərin öyrənilməsinin aktual problemləri, №2, 2012, Mütərcim, Bakı, 2012	5 s
54	Nizami Gəncəvinin “Xəmsə” sində estetik tərbiyə məsələsi	Məqalə	GDU elmi xəbərlər, №2,2012, Gəncə.	6 s
55	Nizami Gəncəvinin yaradıcılığında coğrafi adlar	Məqalə	Nizami Gəncəvinin 870 illiyi həsr olunmuş konfransın materialları. Gəncə,2012	19 s
56	Nizami Gəncəvinin “Xəmsə”sində hüquq tərbiyəsi məsələləri	Məqalə	Nizami Gəncəvinin 870 illiyinə həsr olunmuş konfrans materialları, Gəncə,2012	6 s
57	Nizami Gəncəvinin təbiəti mühafizə konsepsiyası	Məqalə	Hümanitar elmlərin öyrənilməsinin aktual problemləri. Mürtəcim, Bakı,2012,№3	4 s
58	Nizami Gəncəvinin poeziyasında təbiəti mühafizə və ekoloji tərbiyə məsələləri		Nizamişünaslıq . Elmi xəbərlər, Bakı, 2012, №1	5 s
59	Nizami Gəncəvi poeziyasında peşəyönümü və iqtisadi tərbiyə məsələləri	Məqalə	“Ümumi orta təhsilin müasir problemləri” mövzusunda Beynəl-xalq elmi konfransın materialları, Mütərcim, Bakı, 2012	3 s
60	Ədəbiyyat fənninin tədrisi prossesində Nizami irsindən istifadə tərbiyə vasitəsi kimi	Məqalə	GDU. Elmi Xəbərlər, Gəncə,2012,№3	9 s
61	Nizami Gəncəvi poeziyasında iqtisadi tərbiyə məsələləri	Məqalə	Azərbaycan TPİ, Elmi əsəsrlər,  2012,№4	5 s
62	Вопросы патриотического воспитания в поезии в Низами Гянджеви.	Məqalə	Казахский Нацио-нальный Педагоги-ческий Университет имени Абая. Вестник, Алматы,  2012, №3,	5s
63	Dərsdənkənar tədbirlərdə Nizaminin tərbiyəvi fikirlərindən istifadə		Naxçıvan Müəllimlər İnstitunun Xəbərləri, Cild:8, №4, 2012	7 s
64	Вопросы справедливого правителя и юридического воспитания поезии Низами Гянджеви /Культура как основной потенсиал формирования позитивного имиджа Кавказа. Материалы	Məqalə	Международной научно-практической конференции. Пятигорск: ПГЛУ, 2012,	3s
65	Nizami Gəncəvi irsindən tarix dərslərində istifadınin imkan  və yolları	Məqalə	GDU.Elmi Xəbərlər, Gəncə, 2013,№1	5 s
66	Nizami poeziyasında insan-pərvərlik tərbiyəsi məsələləri	Məqalə	Pedaqoji Universitet Xəbərlə-ri:Bakı, ADPU,2012,№4	6 s
67	Heydər Əliyev və Nizami Gəncəvi irsinə məhəbbət təntənəsi	Məqalə	Azərbaycanşünaslığın aktual problemləri. Ümumilli Lider Heydər Əliyevin 90 illik yubileyinə həsr olunmuş IV Beynəlxalq elmi konfransının materialları. Bakı, Mütərcim, 2013	2 s
68	Heydər Əliyev və Nizami Gəncəvi irsinin öyrənilməsi	Məqalə	Heydər Əliyev Müstəqil Azərbaycan Dövlətinin qurucusu və yubileyinə həsr olunmuş elmi-praktik kon-frans. I hissə. Gəncə, 2013	20 s
69	Nizami Gəncəvi irsindən coğrafiya dərslərində istifadə tərbiyə vasitəsi kimi	Məqalə	GDU. Elmi Xəbərlər. Gəncə,2013, №2	6 s
70	Мысли Низами Гянджави о факторах,влияюших на формирование личности /фундаментальные и прик-ладные проблемы науки	Məqalə	Том 8.Материалы VIII Международного симпо-зиума. Москва,RAH.2013.	7s
71	Pedaqoji prosesde Nizaminin pedaqoji ideyalarından istifadə işinin sistemi	Məqalə	Doktorantların və gənc tədqiqatçıların XVIII Res-publika Elmi konfransının materialları.II cild. Bakı,2013	3 s
72	Nizami irsindən musiqi və təsviri incəsənət dərslərində istifadə tərbiyə vasitəsi kimi	Məqalə	GDU.Elmi Xəbərlər, Gəncə, 2013, №3	5 s
73	Nizami Gəncəvinin tərbiyəvi fikirləri	Məqalə	GDU .Elmi Xəbərləri, Gəncə,2013,№4	5 s
74	“Qum kəndi” versiyası, yoxsa Nizami Gəncəvinin doğulduğu yer haqqında cəfəngiyyat		Azərbaycanşünaslığı aktual problemləri. Ümumilli Lider Hydər Əliyevin anadan olma-sının V Beynəlxalq elmi konfransının materialları, Bakı,Mürtəcim, 2014	3 s
75	Bir daha Nizami Gəncəvinin tərcümeyi  halı  haqqında	Məqalə	Humanitar elmləri    öyrənilməsinin aktual problemləri.Mütərcim,      Bakı, 2014,№ 2	88 s